Wiślica - miejscowość objęta całkowitą ochroną konserwatorską.
W województwie świętokrzyskim, na lewym brzegu Nidy, na Ponidziu, leży niewielka miejscowość o wielowiekowej tradycji - Wiślica.
Prawa miejskie uzyskała już w 1326 roku, aby następnie stracić je w 1870 roku. Od 1 stycznia 2018 roku Wiślica ponownie uzyskała prawa miejskie i tym samym stała się ludnościowo (503 mieszkańców) najmniejszym miastem Polski.
W XVI wieku Wiślica była bardzo ważnym ośrodkiem - miastem królewskim.
Legenda głosi, iż założycielem tej miejscowości był książę Wiślan Wiślimir. W 880 roku Wiślimir wraz ze swoim dworem miał przyjąć chrzest, a od jego imienia miasto miało uzyskać swoją nazwę.
Po włączeniu ok. 990 roku w obręb państwa Piastów, Wiślica będąca dotychczas osadą targową, stała się (obok Krakowa i Sandomierza) jednym z najważniejszych ośrodków administracyjnych Małopolski. Pełniła ważną rolę w państwie, a jej mieszkańcy mieli strzec przeprawy przez Nidę. Przez Wiślicę przebiegał wówczas szlak handlowy, który prowadził z Pragi i Krakowa na Ruś Kijowską.
W XI wieku Wiślica składała się z dwóch grodów o charakterze militarnym. Jeden był stale obsadzony przez drużynę książęcą. Drugi to powstały na wyspie Regia gród warowny. Pomiędzy oboma tymi grodami rozwijała się osada handlowa. W XI wieku zbudowano w niej kościół św. Mikołaja. Pod koniec XI wieku osada ta została spalona.
Jednym z najważniejszych małopolskich miast Wiślica stała się ponownie za panowania księcia Henryka Sandomierskiego. Książę ufundował w Wiślicy zgromadzenie kanoników i pierwszą wiślicką kolegiatę. Budowa kolegiaty została ukończona za rządów jego brata Kazimierza Sprawiedliwego i stała się główną siedzibą jego dworu. Za panowania księcia Kazimierza obszar ten stał się ośrodkiem kultury i sztuki.
Podczas najazdu Mongołów, w 1241 roku miasto zostało całkowicie zniszczone.
Jednym z najważniejszych ośrodków królestwa Wiślica stała się ponownie za panowania króla Łokietka. Przed 1326 rokiem uzyskała prawa miejskie. W grodzie odbywały się zjazdy rycerstwa polskiego.
Zachowaną do dziś kolegiatę wiślicką ufundował król Kazimierz Wielki.
Od czasów Kazimierza Wielkiego, aż do rozbiorów Polski Wiślica była siedzibą sądu ziemskiego.
W XVI wieku miasto stało się ważnym ośrodkiem rzemieślniczym. W Wiślicy działało wówczas dwanaście cechów. W 1528 roku, król Zygmunt I Stary wydał pozwolenie na budowę w Wiślicy wodociągów.
W czasie potopu szwedzkiego miasto na skutek zniszczeń podupadło, aby po Powstaniu Styczniowym w 1869 roku utracić prawa miejskie.
Pierwsza wojna światowa również nie oszczędziła miasta. Podczas austriackiego bombardowania została m.in. uszkodzona kolegiata. Jej odbudowa miała miejsce w latach dwudziestych XX wieku.
W trakcie trwających w latach 50-tych XX wieku badań archeologicznych w podziemiach kolegiaty odkryto pozostałości dawnych romańskich kościołów.
W latach 60 - tych XX wieku w Wiślicy wybudowano Pawilon Archeologiczny, który swój obecny kształt zawdzięcza inwestycji poczynionej w latach 2018-2022. Pawilon przykrywa relikty wczesnoromańskiego kościółka pw. św. Mikołaja i przyległą do niego kaplicę grobową z XI wieku. Znajduje się tu również najważniejszy zabytek Wiślicy i najcenniejszy na świecie przykład sztuki romańskiej tzw. płyta orantów. Jest to ornamentowana posadzka krypty najstarszego romańskiego kościoła (XII w.).
W pawilonie eksponowane są przede wszystkim zabytki wydobyte podczas prac archeologicznych prowadzonych podczas modernizacji pawilonu.
Napisz komentarz
Komentarze