Wystawa Obraz Złotego Wieku w Zamku Królewskim na Wawelu

Na potrzeby ekspozycji wykonano konserwację kilkudziesięciu dzieł sztuki, począwszy od grafik i rękopisów iluminowanych, przez wyroby złotnicze, na wielkich obrazach ołtarzowych skończywszy.

Z okazji wystawy Zamek Królewski na Wawelu otrzymał także hojny dar od Jerzego Wojciechowskiego – trzydzieści dzieł Gian Jacopa Caraglia. Włoch zatrudniony przez Zygmunta Augusta był świetnym grafikiem i genialnym gliptykiem, to znaczy twórcą miniaturowych portretów królewskich rzeźbionych w kamieniach półszlachetnych. Wśród arcydzieł mistrza zobaczymy m.in. kameę z portretem królowej Bony (The Metropolitan Museum of Art). Majestatyczny wizerunek Bony w bogatym stroju i klejnotach jest wyraźnie heroizowany przez broszę z głową Meduzy — atrybut bogini Minerwy i symbol „zwycięstwa nad złem”. Ujęcie, odmienne od konwencji znanej z wdowich portretów królowej po 1548, świadczy o jej zamiarach powrotu do władzy.

Koncepcja wystawy Obraz Złotego Wieku ma ukazać rewolucyjne przemiany zachodzące w kulturze Polski i Litwy za panowania ostatnich Jagiellonów.

- „Obraz Złotego Wieku” to wystawa monumentalna, rodzaj przeżycia, które w dobie współczesnych wystaw nie zdarza się często. To wystawa, która poruszy, zaskoczy i z pewnością unaoczni znaczenie panowania ostatnich Jagiellonów, ukazując szereg kulturowych, filozoficznych, naukowych, duchowych, a nawet fizjonomicznych kontekstów. To nie jest zwykła wystawa sztuki, to wystawa szeroko omawiająca kulturę wizualną doby Jagiellonów. Ekspozycja, zaaranżowana w imponujący sposób, na wszystkich piętrach renesansowego Zamku, dokładnie w siedemnastu salach, przeniesie nas w sposób naturalny do czasów panowania ostatnich Jagiellonów – ukazując na przykład sypialnię Zygmunta I jako intymną przestrzeń do modlitw – miejsce, w którym, jak świadczą źródła, władca zmarł w niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego w 1548 roku. Zaskoczeniem będzie scenografia sali Poselskiej, gdzie po raz pierwszy nasi goście staną „twarzą w twarz” naprzeciw słynnych głów wawelskich. Rezydencja była w końcu świadkiem wielu wydarzeń związanych z życiem i działalnością polskich królów. Wykorzystanie zamkowych przestrzeni stworzyło zatem jedyną w swoim rodzaju okazję do prezentacji zgromadzonych eksponatów w historycznym kontekście – mówi prof. Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Znaczną część ekspozycji zajmą znakomite pod względem artystycznym dzieła przeznaczone do wyposażenia kościołów. Stworzą one zarazem panoramę przemian stylowych dokonujących się na ziemiach Polski i Litwy między schyłkiem XV a trzecią ćwiercią XVI stulecia. Doskonałą ilustracją tego procesu będą również zestawione obok siebie dzieła pracującego dla Zygmunta I Hansa Dürera (m.in. nigdy w Polsce nieprezentowany portret młodzieńca z galerii Spada w Rzymie) i wspomnianego Gian Jacopa Caraglia. Pierwszy raz w naszym kraju pokazany zostanie portret kobiety w podeszłym wieku, identyfikowanej z królową Anną Jagiellonką, należący do zbiorów Rijksmuseum w Amsterdamie. Swoją polską premierę będzie miała też tłoczona w skórze tarcza z portretem Zygmunta Augusta (Livrustkammaren w Sztokholmie). To jedynie wybrane przykłady spośród znakomitych dzieł, które udało się sprowadzić z różnych stron Polski i świata.

ARCYDZIEŁA MINIATUROWEGO MALARSTWA 

Na piętrze Kurzej Nogi, w dawnej sypialni Zygmunta I, zgromadzony będzie zespół przeznaczonych do prywatnego użytku luksusowych modlitewników, z ilustracjami mającymi ułatwić intymny kontakt modlącego się z Bogiem. Prawdziwymi  arcydziełami europejskiego miniatorstwa są zdobione przez Stanisława Samostrzelnika książeczki do nabożeństwa króla Zygmunta I (Londyn, The British Library) i jego małżonki Bony Sforza (Oksford, The Bodleian Library), a także możnowładców: Wojciecha Gasztołda (Monachium, Universitäts Bibliothek w Monachium) i Krzysztofa Szydłowieckiego (Mediolan, Archivio Storico Civico e Biblioteca Trivulziana). 

OKO W OKO Z GŁOWAMI

Ekspozycja w sali Poselskiej, będzie miała charakter podsumowania i kulminacji całej wystawy. Wrażenie na widzach zrobi  z pewnością trzydzieści rzeźbionych w drewnie głów ludzkich, specjalnie na tę okazję wyjętych z kasetonów stropu, tworzących krąg  pośrodku sali. Ekspozycja na wysokości wzroku zwiedzających umożliwi dosłownie stanięcie „twarzą w twarz” z wyobrażeniami realnych postaci z przeszłości (?), bohaterów historycznych i mitologicznych (?), personifikacji pojęć (?), a może wyobrażeń planet (?). 

Obraz Złotego Wieku w Zamku Królewskim na Wawelu 

Kurator: Krzysztof J. Czyżewski

Współkuratorzy: Natalia Koziara-Ochęduszko, Rafał Ochęduszko

Tekst: Krzysztof J. Czyżewski

Opracowanie noty: Urszula Wolak-Dudek

Mecenasi i partnerzy Zamku Królewskiego na Wawelu:

PKO Bank Polski – Partner Strategiczny Zamku Królewskiego na Wawelu
Totalizator Sportowy – Partner Zamku Królewskiego na Wawelu
PGE Polska Grupa Energetyczna – Mecenas Edukacji i Partner wystawy Obraz Złotego Wieku
AMS – Partner promocyjny
PKP Intercity – Partner wystawy Obraz Złotego Wieku
Cechini Dystrybucja Sp. z o.o. 

TAURON – Mecenas Festiwalu Wawel o zmierzchu i Tygodnia patriotycznego