Dom pod Globusem czyli Dom Izby Przemysłowo-Handlowej

21 marca seniorzy z CAS-u Popatrz Sercem mieli okazję podziwiać wnętrze i Salę Mehoffera w Domu pod Globusem. O jej wystrój zadbał sam Józef Mehoffer. Sala na co dzień jest niedostępna, zamknięta przed światem. Obiekt będący siedzibą Wydawnictwa Literackiego można zobaczyć i podziwiać tylko parę razy w roku. Jego mury skrywają jedną z najmniej znanych pereł Krakowa. W okresie PRL-u sala uległa całkowitej dewastacji. Dzięki prof. Karolowi Estreicherowi wyposażenie budynku udało się uratować, by po wielu latach wróciło na swoje miejsce.

Dom ten zbudowany został w latach 1904 - 1906 dla działającej od połowy XIX wieku Izby Handlowej i Przemysłowej. To jeden z pierwszych i ciekawszych projektów architektury secesyjnej w naszym mieście.

Kamienica dwupiętrowa z czerwonej cegły, z narożną wieżą zegarową (podświetlany zegar). Wieżę nakrywa ostrosłupowy hełm zwieńczony ażurowym, metalowym globusem. Na obręczy globusa znajduje się informacja, iż w czasie ostatniej konserwacji nowy globus ufundowało Wydawnictwo Literackie mające od lat 70-tych XX wieku swą siedzibę w tej właśnie kamienicy. Kamienica została wzniesiona według projektu Franciszka Mączyńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego z przeznaczeniem na siedzibę Izby Przemysłowo-Handlowej.

Portal wejściowy z kutą brama (od strony ulicy Długiej) zdobią płaskorzeźby - alegorie handlu i przemysłu oraz sowa, która symbolizuje mądrość. Ozdoby te zostały wykonane przez Konstantego Laszczkę.

Na szczycie fasady umieszczony został żaglowiec z godłem Izby Handlowo - Przemysłowej. Hall i klatka schodowa udekorowane są stiukami. Witraże w oknach przedstawiają symbole przemysłu i handlu. Są to lokomotywa parowa, słup telegraficzny i budynek fabryczny. Witraże te zostały wykonane wg projektu Franciszka Mączyńskiego.

W latach dwudziestych ubiegłego wieku dokonano restauracji elewacji budynku i jego wnętrz. Prace prowadzone były pod nadzorem Józefa Mehoffera.

Na pierwszym piętrze budynku znajduje się Sala Mehofferowska. Została ona nakryta żelbetonowym stropem. I co ciekawe, jest to jeden z pierwszych takich stropów w Krakowie. Przygotowania projektu wyposażenia podjął się Stanisław Wyspiański. Jednak w trakcie prac, ze względów ideologicznych i zdrowotnych artysta zrezygnował z pracy nad tym projektem. Prace powierzono Józefowi Mehofferowi. Zaprojektował on całe wnętrze sali. Odbywały się w niej posiedzenia Izby Przemysłowo-Handlowej - najstarszej tego typu instytucji na ziemiach polskich. 

Artysta podzielił ściany sali na trzy strefy. Dolna została pokryta boazerią z wachlarzowatymi wzorami i mosiężnymi ozdobami nawiązującymi do sztuki ludowej okolic Krakowa. Plafon zdobiony jest pawimi piórami i wężami wijącymi się wśród nich. Na ścianie prezydialnej (na wprost drzwi wejściowych) zawisł obraz zatytułowany “Poskromienie żywiołów” autorstwa Mehoffera. Na płótnie artysta przedstawił cztery kobiece personifikacje Ziemi, Ognia, Wody i Powietrza. Żywioły ujarzmia Ludzki Geniusz pod postacią nagiego atletycznie zbudowanego młodzieńca.

Piękne kinkiety, meble - prezydialne i fotele dla audytorium, są dziełem Mehoffera. Do 1918 roku, w części prezydialnej, centralnie pod obrazem wisiało popiersie Cesarza Józefa. Po odzyskaniu niepodległości jego miejsce zajęło Godło Rzeczypospolitej Polskiej autorstwa Józefa Mehoffera.  

Sala Mehoffera na co dzień jest niedostępna dla zwiedzających. Od jakiegoś czasu Wydawnictwo Literackie udostępnia ją krakowianom i turystom do zwiedzania. Wydarzenie to jest bezpłatne.

W 2025 roku Salę Mehofferowską w krakowskim Domu Pod Globusem będzie można podziwiać w następujących terminach - 21 marca, 13 czerwca, 26 września, 11 i 12 grudnia.

Jak dostać się do Sali Mehoffera?

Wystarczy pobrać bezpłatny bilet na stronie evenea.pl. Chętni na zwiedzanie muszą mieć szczęście, bo bilety rozchodzą się jak przysłowiowe “świeże bułeczki”.

Należy pamiętać iż:

• maksymalna liczba zwiedzających w każdej grupie to 30 osób (w trakcie zwiedzania w Wydawnictwie Literackim trwa normalna praca)
• dzieci do 12 lat wchodzą pod opieką dorosłych bez biletu (wejściówki)
• jedna osoba jednorazowo może pobrać dwa bilety

Salę zwiedza się w towarzystwie pracowników , którzy chętnie odpowiadają na pytania ze strony zwiedzających.